عقرب

این ساکنین صحراهای خشک عقربهای واقعی و دارای نیشهای زهرآگین نیستند. اما به هر حال این جانوران دارای چنگالهای خارداری هستند که در واقع قسمتی از دهان آنها محسوب می شود. و آنها قادر هستند که ماده سمی خطر ناکی ازقسمت عقب بدنشان به طرف مهاجمین بپاشند. این جانور بیشتر در شب شکار می کند و پاهای بلند جلویی خود را برای پیدا کردن غذا بکار برد و بعد از یافتن غذا آن را بوسیله چنگالهایش می گیرد. در طول روز در زیر سنگها یا سوراخ زمین پنهان می گردد.
عقربهای مناطق کویری ایران به دو دسته تقسیم میشوند : عقرب های دم طلایی و عقرب های سیاه . خطرناک ترین نوع عقرب در ایران عقرب گاردیوم است که در منطقه خوزستان یافت می شود و سمی کشنده دارد . سم سایر عقربها کشنده نیست . عقرب‌ هاي‌ ايران‌ بالاترين‌ ميزان‌ گزيدن‌ را در دنيا به‌ خود اختصاص‌ داده‌اند . طبق‌ نتايج‌ بررسي‌ها، افرادي‌ كه ‌6 ساعت‌ پس‌ از گزش‌ به‌ مراكز درماني‌ مراجعه‌ مي‌كنند 2 برابر كساني‌ كه‌ بين ‌6 تا 12 ساعت‌ و 5 برابر كساني‌ كه‌ بيش‌ از 12 ساعت‌ به‌ مركز درمان‌ مي‌روند، شانس‌ مرگ‌ كمتري‌ دارند .

عقربها تنها موجوداتي هستند که اشعه راديو اکتيويته تاثيري به آنها ندارد و جالب تر اينکه عقربها دو دشمن دارند يکي از آنها يک نوع سار است و ديگري مگس. ضعیفترین عقربها 40000 راد (واحد اندازه گیری تشعشعات تولیدکننده یون جذب شونده) را تحمل میکنند این عدد در مورد انسان کمتر از تنها 600 راد میباشد وبدین گونه از انفجار اتمی هم جان سالم بدر میبرند.

از حدود 200 گونه متفاوت عقرب که د رسراسر دنیا پراکنده می باشند فقط حدود 20 گونه آنها سمی هستند در بین آنها گونه Mesobuthus Tamulus ( که نوعی عقرب قرمز هندی است) کشنده ترین گونه می باشد. که میزان کشندگی آن در ایالتهای هند بین 40-30 درصد گزارش شده است.

این جانور رنگهای مختلفی مثل زرد مایل به قهوه ای، قهوه ای، خاکستری و سیاه دارد و اندازه بین 18-5/1 سانتی متر دارد ولی بواسطه شکل بدنی خود که حالت تخت و صاف است،
می تواند از شکافهائی به عرض 3 میلی متر نیز عبور کند و خود را وارد خانه سازند.

در محیط خارج از خانه در شکاف و درز بین سنگها، زیر پوست درخت، بین هیزمها و ... یافت شده و در محیط داخل خانه حمام، دستشوئی، آشپزخانه و محیطهای مرطوب یافت می شوند. این جانوران در طول روز در گوشه ای بی حرکت و پنهان بوده و در طی شب فعالیت خود را آغاز می کنند و بدنبال شکار خود می روند و سم خود را از طریق نیش که در انتهای دم آنها وجود دارد به شکار خود تزریق می کنند.

· سم عقرب و علائم آن :

زهر اکثر عقربهای سمی باعث نابودی گلبولهای قرمز خون می شود و در محل گزش نیز تغییر رنگ موضعی و تورم دردناک ایجاد می کند، گر چه بطور متناقص سم بعضی از انواع کشنده مثلCentruroids باعث علائم موضعی و تورم زیاد نمی شود ولی حتماً باید توسط پزشک معاینه شده و با تزریق سرم ضد عقرب درمان شود، کودکان و افراد سالمند نیز نسبت به سم عقرب آسیب پذیرتر بوده و نیازمند توجه بیشتری می باشند .

علاوه بر آسیب به گلوبولهای قرمز، زهر عقرب علائم عصبی نیز ایجاد می کند که شامل:
بی قراری، تشنج، راه رفتن نامتعادل، تکلم منقطع، آبریزش از دهان، حساسیت شدید پوست به لمس، انقباضات ماهیچه ای، درد شکم و کاهش کارکرد سیستم تنفسی است.

نام علمی : Walterinnesia aegyptia نام انگلیسی:  Desert Black Snake    نام فارسی: کبری (مار زنگی)

مشخصات : سر و گردن مشخص ، چشم كوچك و مردمك آن گرد ، فاقد پولك گونه اي ، داراي يك پولك جلو چشمي روي سومين پولك لب بالايي ، داراي يك پولك زير چشمي و دو پولك عقب چشمي ، پولكهاي گيجگاهي 3+2 عدد ، لب بالا داراي 7 پولك و لب پائين 9 پولك (سومين و چهارمين پولك لب بالا متصل به چشم) ،‌ پولكهاي پشتي در قسمت قدامي صاف و در قسمت خلفي تيغه دار و در 23 رديف ف پولكهاي سطح زيرين دم در قسمت قدامي در يك رديف و در قسمت خلفي آن در دو رديف ، پولكهاي سطح شكمي 180 تا 197 و سطح زيرين دم 41 تا 45 عدد ، پولك مخرجي منقسم . رنگ بدن در سطح پشتي قهوه اي تيره و سياه رنگ يكنواخت ، سطح شكمي قهوه اي تيره متمايل به سياه . حداكثر طول 117 سانتيمتر ، دم 17 سانتيمتر . تغذيه از مارمولكها ، پرندگان كوچك ،‌موشها . طرز زندگي نامعلوم . زيستگاه : مناطق صخره اي ، تپه ماهورهاي شني ، لاي سنگها و بوته‌ها . انتشار جغرافيايي : مصر ، فلسطين ، اسراييل ، لبنان ، سوريه ،‌عراق ، ايران ،‌كويت ، اردن ، عربستان . پراكندگي : استانهاي خوزستان ، فارس ، كرمانشاهان ، بوشهر .

مار پیچی
مار پیچی(سایدویندر) نام خود را به دلیل حرکتهای پیچی‌اش بر روی شنها گرفته است.

نام علمی : Cerastes cerastes gasperetti  نام انگلیسی: Desert Horned Viper     نام فارسی: افعي شاخدار  خوزستانی

مشخصات : سر پهن و به شكل گرز با پولكهاي كوچك تيغه دار و به اندازه‌هاي متفاوت ، چشم كوچك و مردمك آن عمودي ، سوراخ بيني درون يك پولك كوچك ، در سطح بالاي ناحيه چشم داراي شاخ يا بدون شاخ ، لب بالا داراي 13 تا 16 پولك و لب پائين 14 تا 16 پولك ، دور چشم داراي 12 تا 16 پولك ، بين چشم و لب بالا داراي 5 تا 6 پولك ، در فاصله بين دو چشم داراي 13 تا 19 پولك ، پولكهاي سطح پشتي تيغه دار و در 31 تا 36 رديف ، پولكهاي سطح شكمي 154 تا 166 و سطح زيرين دم 32 تا 40 عدد ، پولك مخرجي منفرد يا منقسم . بدن به رنگ شني ، زرد قهوه اي يا خاكستري ، داراي 4 تا 6 سري خال قهوه اي ، دو سري از خالهاي مياني به هم پيوسته و به شكل خطوط قهوه اي ،‌پشت چشمها و در دو طرف قسمت خلفي سر داراي دو خط قهوه اي تيره ، سطح شكمي سفيد متمايل به زرد و انتهاي دم گاهي سياه . حداكثر طول 75 سانتيمتر ، دم 8 سانتيمتر . تغذيه از مارمولكها و جوندگان ، تعداد نوزادان نامعلوم . حركت مار مانند مار جعفري (اكيس كاريناتوس) از پهلو به صورت حلقه حلقه انجام مي گيرد . زيستگاه : مناطق شني ، صحراها . انتشار جغرافيايي : شبه جزيره عربستان – كويت – عراق سوريه – اردن – جنوب غربي ايران (الباجي – اهواز) پراكندگي : استان خوزستان (الباجي نزديك به اهواز).

نام علمی : Agkistrodon intermedius caucasicus  نام انگلیسی:      نام فارسی: افعي قفقازي

مشخصات : پوزه باريك و انتهاي آن كمي به سمت بالا ممتد ، سطح فوقاني سر داراي پولكهاي بزرگ و مشخص ، مردمك چشم عمودي ، دم كوتاه با حركاتي شبيه مار زنگي (در مار زنده) ، پهنا و ارتفاع پولك رسترال برابر يا كمي پهن تر ،‌داراي دو پولك بين بيني و دو پولك جلو پيشاني و يك پولك پيشاني ، طول پولك پيشاني برابر يا كمي كوتاهتر از پولك آهيانه ، داراي حفره اي بين چشم و بيني و جدا از لب بالا ، داراي سه پولك گيجگاهي ، داراي يك پولك جلو چشمي و يك پولك زير چشمي و دو پولك عقب چشمي ،‌لب بالا داراي 7 يا 8 پولك و لب پائين 9 تا 12 پولك ، پولكهاي سطح پشتي تيغه دار و در 23 (به ندرت 21 يا 25) رديف ، پولكهاي سطح شكمي 135 تا 171 و سطح زيرين دم 31 تا 47 عدد ،‌ پولك مخرجي منفرد . بدن به رنگ خاكستري ،‌قرمز يا قهوه اي روشن ، سطح پشتي داراي لكه‌هاي حلقه اي شكل يا خطوط عرضي تيره ، سطح جانبي داراي يك يا دو سري خالهاي تيره ، پوزه تيره رنگ ، داراي دو خط تيره مورب در قسمت خلفي سر ، داراي يك خال تيره با حاشيه روشن در قسمت گيجگاه ، لبها داراي خالهاي ريز قهوه اي ، سطح شكمي تيره رنگ با خالهاي تيره رنگ با خالهاي كم و بيش خاكستري يا قهوه اي در ايران نوع Agkistrodon intermedius caucasicus (Nikolsky, 1916) پراكندگي بيشتري دارد . حداكثر طول 67 سانتيمتر ، دم 6 سانتيمتر . تغذيه از دوزيستان (قورباغه‌ها) ، جوندگان كوچك ، مارمولكها . زاد و ولد :‌3 تا 9 نوزاد در تابستان . زيستگاه : بوته زارها ، كوهستانها ، تپه‌ها ، جنگلها ، زير تخته سنگها . انتشار جغرافيايي : عمدتا مناطق كوهستاني ، جنوب غربي و جنوب شرقي درياي خزر ، جنوب شرقي آذربايجان ، مناطق جنوبي تركمنستان ، شوروي سابق ، شمال ايران ، در منتها اليه شمال غربي افغانستان . پراكندگي : استانهاي تهران ، گيلان ، مازندران ، گلستان ، سمنان .

مارها دسته ای از خزندگان هستند که در اغلب نقاط جهان یافت می شوند و به علت نداشتن دست و پا روی شکم می خزند

ولی باید بدانید که خزیدن هر مار با مار دیگر فرق دارد و این بنا به نیازی است که محیط به وجود می آورد .

جثه مارها خیلی متفاوت است و از 5 سانتی متر تا 10 متر متفاوت است.

مار کور ، مار کوچکی و سفید رنگی است که هر کس آنرا ببیند فکر می کند که یک کرم خاکی است.

در صورتیکه مار پیتون که وزنی در حدود 180 کیلوگرم دارد و سنگین وزن ترین مار دنیاست.

مار بوا نیز بیش از 10 متر طول دارد . ماری مثل مار پیتون سمی نیست و وقتی طعمه ای را به دست می آورد به دور آن حلقه می زند و آنقدر آنرا می فشارد تا بمیرد . این مار می تواند طعمه های بزرگی نظیر یک آهو را به راحتی ببلعد

مارها در محیط های مختلفی مثل جنگل ، کویر ، بوته زار ، رودخانه ، دریا و دریاچه و ... زندگی می کنند . محیط زیست مارها بر چثه ، شکل ظاهری و اعضا آنها تاثیر می گذارد .

مارها غذای خود را نمی جوند بلکه ابتدا آنرا می کشند و سپس بطور کامل می بلعند . مارهای تخم خوار می توانند تخم هایی را که دو برابر سرشان حجم دارد ببلعد . این مارها پس از بلعیدن تخم ، آن را در درون شکم خود خرد می کنند و پس از جدا شدن پوسته از مواد درون تخم ، پوسته را به بیرون پرتاب می کنند .

مارها نقش مهمی در کنترل جمعیت موشها و قورباغه ها دارند . زیرا عمده ترین قسمت غدای مارها را این دو حیوان تشکیل می دهند